КЕРЭЭЗ

— Абыке, жеткирип койчу! — деп эле жалдырап турушса, кантип жок дейм. Жеткирип жүрдүм.

Бир күнү биздин бөлүмдүн башчысы:

— Баатыр, тулпарыңдын туягын качан сынатасың? — деп калды.

— Качан кааласаңыз, ошондо.

— Анда, бүгүн Токмокко — жездемдикине барып келбейлиби?

— Барса, барып келели…

Токмоктон эртеси келсек, өзүм менен столдош отурган курбум Кеңеш:

— Абыке, бир жолдоштук кылып Таласка алып барып келбесең болбойт. Көздөй көргөн, жападан жалгыз таятам бар эле, ошо пендечилик кылган экен деп жашып кетти эле, жок дегенге даабадым. Таласта үч күн жүрүп келсем, аяшыңдын көз жашы он талаа болуп ыйлап отуруптур.

— Эмне болду, тынччылыкпы?

— Атам катуу ооруп жатыптыр!

Үйдөн даам татууга буямам келбей, «Жигулини» зуулдатып Жети-Өгүздү көздөй жөнөдүм. Бозого тоюп келатып аттан жыгылып колун кокустатып алганы гана болбосо, кайнатамдын ден-соолугу азырынча түзүк экен. Эртеси кайнатам, кайненем болуп, анын сасык тумоолоп, ноокастап калган кудачасын көрүп көлгени Тогуз-Торого бардык… А жерде айыл-ападагы жек-жааттарды ташып келип, эт желгенден кийин аларды үй-үйлөрүнө жеткирип, тоо этегиндеги булактан суу ташуу милдети да менин мойнумда болду.

«Мынчалык келгенден кийин биротоло учураша кетели» — деп аерден түз эле Алайдагы кудаларды көздөй жол тарттык. Ош, Ала-Бука, Таш-Көмүр, Суусамырды аралап бир жарым ай дегенде шаарга келсек, аялым экөөбүздү тең кызматтан эбак эле чыгарып коюшуптур.

«Эчтеке эмес, кызмат жерге кирсин! Кызмат табылат, тууган табылбайт» — деп бизге көңүл айтканы келгендерди үйлөрүнө жеткизип жүрүп дагы бир ай өттү. Ошентип жүрүп суук тийгизип алыпмын, төшөккө жатып калдым. Муну уккан жоро-жолдошторум, тууган-уруктарым үзбөй келип, алымды сурап кетип жатышты. Бир күнү түшкө чейин жамгыр жаап, түштөн кийин карга айланып, аалам алай-дүлөй болуп турганда Кум-Арык колхозунун чабанына турмушка чыккан ортодон үч эле ата өткөн Сырга деген карындашым, эмчектеги баласын көтөрүп, 3 жашар кызын жетелеп атайы менин табымды сураганы келиптир. «Ушундай борошого карабай убарагерчилик тартып келгенин кара! Боор чиркин түткөн эмес экен» — деп ичимен ыраазы болуп коём.

Тамак ичилгенден кийии карындашым «кетсекпи?» — дейт. «Конуп алып эртең чыккыла!» — десек, күйөөсү базарга кетип, бир короо койду 12деги баласы гана көзөмөлдөп калганынан санаасы тынбай турганын айтат. Алиге чейин алардын колхозуна автобус каттай элегин каңкуулайт. «Машинеңиздин жыргалын кайындарыңыз эле көрө береби же биз да бирар жарым жолу түшсөк болобу?» — деп өпкөлөгөнүн билгизет.

Айла канча? Карындашымды балдары менен отургузуп алып Кум-Арыкты карай жонөдүм. Этим күйүп-жанып, тишим шакылдайт. Көзүм ала чакмак. Эптеп Кум-Арыкка да жеттик. Алардын короосу айылдан ары беш чакырымдай тоо жакта экен. Бирок ошол беш чакырымга айдоо менен барганы жаман болду. Айылдан бир топ алыстай түшкөндө машинем баткакка батып ордунан жылбай туруп алса болобу. Карындашым балдары менен машинеде отурат. Анан ушундай бороондо сыртка кантип чыгышмак эле. Тобокел деп чечинип таштап, айдоонун четиндеги ок арыктан козудай-козудай сүйрү таштарды көтөрүп келип машиненин жолуна тизип атып беш саат дегенде араң чыктык…

Карындашымдын «чай ичип кетиңиз» — дегенине көнбөй, кайра тарттым. Кантип келатканымды билбейм. Дем алсам оозу-мурдуман от чачырайт. Көзүм чанагынан чыгып, мээм болкулдайт. Жол көзүмө бир көрүнсө, бир көрүнбөй күйүп-жанып келатам. Бир убакта көзүм ирмелип кетиптир. Кайра ача койсом, жол боюндагы телеграф мамысы шуулдаган бойдон так маңдайыма жакындап келатканын бир билем. Башка эч нерсе эсимде калбаптыр. Анан силер, чабдар бээни союп көөмп салдыңар… Менин машинеден көргөн жакшылыгым ушул, Нурлан дос. Эми сенин да мен көргөн мүшкүлгө кириптер болушуңду каалабай өзүңө айтаар жападан жалгыз керээзим: машине сатып ала көрбө!

Кыяматтык досуң Абдыракман».