Поэзияга мамиле: Көркөм сөз милдети

Автордун мазмундун тереӊдигине умтулганына жараша идеяны, ойду образдуу жеткирүүгө көбүрөөк кам көргөнү кубандырат:

Койчуман коломтого жылгын салат,

Жалындар бутактарды тиштей калат.

Борошо аттап келип босогодон,

Кайрадан бутун артка тартып алат.

Сөз менен иштөө дегенибиз ушул. Кадыресе тирүү сүрөт. Бардык предмет сөз менен кошо кыймылдап жатат. Же болбосо түшкү ысыкта жаратылыш, жан-жаныбар солуп, үлп этер жел жок, бейкуттук чөгүп калган учурда:

Жепжеӊил, жумшак, ак булуттарды,

Тиретип койсо болот бир тал чөпкө-дейт.

Ушуга кадыресе ишенгиӊиз келип кетет. Акында сүрөтчүлүк, сүрөтчүдө акындык көз, байкоо, касиет болушу абзел турбайбы.

…Ак туфлий көпөлөктүн канатындай,

Кырк бешинчи өтүктүн жанындагы.

Образдуу айтуу менен акын көп сөздүүлүктөн качат, кыскалыкка умтулат, чыгарманын көркөмдүк сыйымдуулугуна кам көрөт. Ачарчылык маалы жөнүндө айтканда да:

Кумсарып кеберсиген эриндер көп,

Курларда пайда болду жаӊы тешик, – деп, эки сапка кыйла жүктү көтөртүп коет.

Албетте, жогоруда айтылгандай, эгер образдуу сөз айкалыштары тереӊ мазмун, ой үчүн кызмат өтөп турбаса манекенге кийгизип койгон кооз костюм сыӊары ылайыксыз көрүнүп, чыгарманын теӊ салмактуулугу бузулар эле.

Бирок, көркөмдүүлүктүн күчү жалаӊ эле эпитеттерде эмес экен, эгер зергерче мамиле кылса кадыресе эле сөздөр чоӊ жүк көтөргөн балбандарча чыга келет турбайбы.

Аман Токтогулов. “Поэзияга мамиле” 1975-жыл.