ЧИГИТЕЙДИН ЖООГО АТТАНЫШЫ

Алланын сүйгөн бендеси,
Душмандан болуп касчылык,
Аттанып чыккан Сомбилек,
Аттанып кетти келбеске,
Манастан улап бир-бирин,
Айтып жүрдү кыргыздар,
Унутулуп кетпеске.
Тынымкан өлүп жан тынды,
Чигитей жетим какшады,
Төрт жашта ага ат койгон,
Мадыбек үйдө бакканы,
Тогуздан өтүп чоңойуп,
Онго чыга жаздады.
Жаман эмес жакшылап,
Баккан экен Мадыбек.
Арстандан калган жетимдин,
Көөнү эркин болсун, деп,
Куйругуна Мадыбек,
Бактага кошуп май төшөп,
Кайратына толсун, деп,
Казы кесип жедирет,
Куурдакка кошуп май берет,
Сапты айак менен чай берет,
Желбестен жорго мингизет,
Жеткилең кызыл кийгизет,
Атасынын өлгөнүн,
Мадыбек ага билдирбейт.
Эртеден кечке Чигитей,
Салганы тайган, куш болду,
Мылтык атып, балта чаап,
Эр сайышка маш болду,
Кара мүртөс Чигитей,
Эрибес боору таш болду.
Атайын баккан Мадыбек,
Өз эркине тим койду,
Жетим болбой Чигитей,
Эрке жүрүп чоңойду.
Мурас эмес эркелик,
Жабышып калбас жетимдик,
Жараткан билет ар ишти,
Тентитип ийбейт кесирлик.
Сунган бутун тартпаган,
Жумган көзүн ачпаган,
Тогуздап-ондоп жаш балдар,
Топтошуп келип кол салса,
Тоңкойто чаап таштаган,
Эркин жүрөт элинде,
Эр Чигитей балапан,
Келатат эмгек жакындап,
Келер ишти мен айтам.
Маңгыттан чыккан Калдуубет,
Күн бербей ага Сомбилек,
Каңгайдан катын алыптыр,
Качып жүрүп темселеп.
Баатыр тууган Сомбилек,
Эки буттан айрылып,
Туйук төрдө жатканда,
Калдуубеттин өтөрү,
Туулган экен ал чакта.
Элөөсүз жерден эр чыкты,
Бирөө эмес эки уул,
Мына мен-мен деп чыкты,
Табай менен Катайы,
Жол талаша тең чыкты,
Чоңойду үчөө курбалдаш,
Карылар айтып кобурап,
Ал балдарга угузат,
Өтүп кеткен өткөн чак.
Отор, Табай, Катайы,
Беш уруктун элинде,
Ошондой бар далайы.
Кээ бирөө журтка баш болду,
Кээ бирөөндө меңсеп жок,
Башчысынан баш болду,
Күндөн-күнгө өөрчүдү,
Кыргыз бизди кырган, деп,
Айткан киши көп болду.
Уламалап угуптур,
Калдуубеттин Отору,
Узун кулак чыгыптыр,
Табай менен Катайга –
Аларга кеңеш кылыптыр.
Өз алдынча той берип,
Тойго элдер көп келип,
Карыдан алып канчаны,
Улуктан бирөөн кетирбей,
Алып калды анчаны.
Тойдун ээси чоң Отор,
Кызмат кылып жүгүргөн,
Табай, Катай-эки эр,
Арак ичип, эт жешип,
Катарлашып турганда:
- Карылар, кебиң айтып бер.
Отор айтып калыптыр,
Кеңешип койгон нечени,
Кебин элге салыптыр,
Эндекей жүргөн нечени,
Кыргыз менен калмактын,
Арасында канчалык,
Кеги барбы, жок бекен,
Көбү билип алыптыр.
Сомбилек койгон Сатайы,
Кың кылалбай кылчайып,
Кетип калды айласы,
Ошол топтон чыгарбай,
Улуктуктан айдашты,
Тургандары чогулуп,
Калдуубеттин Оторун,
Каңгайга улук шайлашты.
Кеңеш кылып алышты,
Келбей тойго калгандан,
Анжу, манжу, таңгытка,
Атайын кабар салышты.
Анжудан барды алты чоң,
Манжудан барды канча чоң,
Таңгыттан барды Дөрбөнү,
Дүбүрөшүп беш урук,
Чогулушуп келди эми.
Эркинче Отор бактырып,
Эрлерди сыйлап жаткырып,
Кычыртып келип карыдан,
Аларга кебин айттырып,
Бутуна кишен салдырып,
Сатайды койду кар кылып.
Карыдан угуп келгендер,
Мына менмин дегендер,
Алакташып желдеди,
Бучкактан үйлөп Оторго.
Бу түгөнгөн каңгайлык,
Чаначтай үйлөп желберди,
Урушка кумар эл экен.
Укумунан тукуму,
Өлүп жатса өспөстөн,
Уруша берсек дээр экен,
Таңгыттан келген Дөрбөнү,
Салттуу эрдин бири экен.
Туңшакенин Бозкертик,
Манастын өткөн тушунда,
Ошондон бери кыдырып,
Дөрбөн ага тукум да:
- Атабыздан атабыз,
Балабыздан балабыз,
Кыргыз менен аркачан,
Кырылышып жатабыз.
Же кырылып каңгай түгөнбөй,
Же кырылып кыргыз түгөнбөй,
Он жыл өтпөй арадан,
Кызыгышпай жөн жүрбөй,
Чымындай жан жай албай,
Өлгөндөрдү укканда,
Үңкүйүп жатып алалбай,
Отор, Табай, Катайлар,
Барбасаңар жатыңар,
Мен барамын кыргызга,
Эми калдым жаталбай!
Дөрбөнү айтып салыптыр,
Дөрбөндүн кебин укканда:
- Биз барабыз баарыбыз,
Эп көрсөң, Отор ханыбыз,
Сомбилектин уулу бар,
Чигитей атын угабыз,
Эресек тартып жеткинче,
Жыпжылма-түптүз кылалык.
Чоңойуп кетсе бой тартып,
Кокустан келип калабы,
Чокчоңдоп бизге ок атып.
Үйүндө булар кеп салып,
Укмуштан угуп жүрүшкөн,
Сомбилектин Чигитей,
Онго чыгып калды, деп.
“Оңой душман ойлобо,
Манастын уулу аны” дейт,
Капкайда жатып каңгайлар,
Чигитейден кайгы жейт.
Чигитей төрттө Сомбилек
Суусамырда той берген,
Кулак угуп, көз көргөн,
Барлык жерден эл келген,
Ошол үчүн каңгайлык,
Чигитей жашын билчү экен,
Баралы деген киши жок,
Унчуга албай жүрчү экен.
Сатайдан коркуп кеби жок,
Сыр алдырбай Сатайга,
Жүргөн каңгай шеги жок,
Отой улук болуптур,
Айанып калар жери жок.
Дөрбөн ага кошулду,
Белдүүлөрү беш урук,
Биргелешип олтурду,
Ар уруудан отуз миң,
Жүз элүү миң аскерге,
Адамдын санын толтурду.
Барычу эрдин аттарын,
Ак кагазга каттады,
Кан ичме Отор чоң жинди,
Окубай туруп жатка алды.
Угушуп алып басар күн,
Кулжанын айы болсун, деп,
Кулжуңдашып тарашты,
Көмөрө кийип малакай,
Жулжуңдашып тарашты,
Сүр көрсөтүп калганга,
Булжуңдашып тарашты.
Чоңдору басып коржоңдоп,
Убаданы чың болжоп,
Толуп калды каңгайга,
Аркайдан аскер топ-топ-топ.
Жыйылып аскер болуптур,
Жыйырмага чоңу толуптур,
Үйүлүп аскер толуптур,
Үйөрлүү селди тосучу,
Үч балбаны болуптур,
Табай, Катай, Дөрбөнү,
Ал үчөөнөн коркушат,
Андан калган бөлөгү.
Дөрбөн киши зору экен,
Он сегиз гез бойу бар,
Ошончолук чоң экен.
Бойу чоң болуп, энөө эмес,
Өтө мыкты чабендес,
Тултугуй эмес кагалес,
Миң колго кирсе аралап,
Мен жалгызмын а дебес,
Анткен менен Дөрбөндү,
Табай, Катай – ал экөө,
Бучкагына теңебес.
Отор салат экөөнө,
Жатса-турса кеп-кеңеш.
Кулжада аскер кол тартып,
Таласты көздөй жол тартып,
Алтай, Капал казагын,
Талап кирди кол тартып.
Медерканды карматып,
Жыңайлак койду айдатып:
- Алычу белең сен бизден,
Ар жылда алым бергин, деп,
Алтын-күмүш жайнатып,
Кемитпей миңден нар алдың,
Үстүнө буулум зар артып,
Кечилдерди ыйлаттың,
Жөөлөтүп жылкы айдатып!
Алып барып Таласка,
Каныңды ичип алдында,
Андан кала бергенде,
Катылайын баарыңа.
Сомбилегиң өлүптүр,
Келбес жанды көрүптүр,
Эми айласы жок кыргызың,
Айтканыма көнүптүр.
Калмакка казак аралаш,
Жүрүчү элең чамалаш,
Бир төрдө коңшу болчу экен,
Желе тартып, бээ байлап,
Көрүктүү, Капал, Алтайды,
Жүрүчү элек тең жайлап.
Сомбилек келип Каңгайга,
Медеркан, элге ээ болдуң,
Өмүр бойу аралаш,
Бирге жүргөн элдерди,
Бөлдүрүп ийип не болдуң?!
Калмак менен казакты,
Эки башка бөлдүрдүң,
Казактын калкын бай кылып,
Каңгайдын калкын бүлдүрдүң,
Сомбилек бердик убада,
Ар жылы алым бермекбиз,
Андан кала бергенде,
Аралаш бирге жүрмөкбүз.
Көкчөдөн тукум сени деп,
Көп казакка ээ койду,
Ээ болголу казакка,
Жылында эки барасың,
Каңгайдын күнү не болду.
Медеркандан келдим, деп,
Согумга семиз бергин, деп,
Койчуң барат коржоңдоп,
Боз улан барат молтоңдоп,
Айтканын такыр беребиз,
Беш урук элде биз колдоп.
Карадык көзүң, Медеркан,
Пейлиң жаман, ичиң тар,
Сен экенсиң, Медеркан,
Элди бөлүп тараткан!
Бүгүн колго тийдиңби?
Жыңайлак койду айдатам,
Түнүндө бутуң байлатам,
Таласка барган күнүмдө,
Каратып койуп кыргызды,
Ээ болгонун көрөйүн,
Анан сени мууздатам!
Медерканды каңгайлар,
Өз эркинче кыйнашып,
Калганда казак элдерин,
Катыны менен баласын,
Каңгыра-какшап ыйлатып,
Ээ кылбай алган эрине,
Сулуусу болсо жыйнатып,
Мына минтип казакты,
Катуу жаман кыйнашып,
Сүттүү-сүрөк малдарын,
Кара кышка сойдуруп,
Анча-мунча кылчайып,
Кайаша айтып койгонун,
Кара көзүн ойдуруп,
Кыздын көбүн катындап,
Кылбаганы калбады,
Каңгайдан келген кызталак.
Эми тура алган жок,
Буга казак эл чыдап.
Медеркандын алганы,
Үчөө эле катыны,
Эң кичүүсү катындын,
Көкөй эле аты бу.
Караңгынын чапанын,
Калдайта башка чүмкөнүп,
Катын да болсо эркектей,
Кара жанга күч келип,
Төбөгө чачын түйүнүп,
Тумтуйта туулга кийинип,
Медеркандын Ак болот,
Ач билекке илинип,
Ургаачы жолборс экенин,
Каңгайларга билдирип,
Алты күнү түнүндө,
Дүрбөөн салып, эл кырып,
Алаштап ураан чакырып,
Катуу тийет каңгайга,
Бет келген жактан качырып,
Катуу тийип жапырып,
Таң агарган мезгилде,
Чыга берет шашылып.
Кечке чейин көрүнбөй,
Бир кемерге жашынып,
Алты күнү тындырбай,
Каңгайдын шорун катырып,
Жетинчи күнү кечинде,
Кайта кирди бакырып,
Кыргызга барбай болбойт, деп,
Көкөй кетти бастырып.
Мингени жорго аладан,
Баш аламан койгулап,
Баатыр Көкөй бараткан,
Кабар алмак нээтинде,
Каңкору жаткан Таластан.
Күнү-түнү бир тынбай,
Кирпик кагып уйку албай,
Ат чалдырып, аш ичпей,
Аманат жандан безиптир,
Алпечтүү катын Көкөйүң,
Жыйырма алты күндөрдө,
Үч Кошойдун бөксөгө,
Койгон бойдон жетиптир.
Бөксөдөн чыкты бөлүнүп,
Буруу жол менен Таласка,
Келе жаткан көрүнүп,
Кашатка чыга калыптыр,
Жайык төр өзөн Кеңколду,
Жалдырап тиктеп алыптыр,
Катын да болсо ал Көкөй,
Жерге айраң калыптыр.
Көз жиберип ар жакка,
Баарын тиктеп алыптыр,
Айкөл Манас сайдырган,
Багын тиктеп алыптыр,
Алмамбет келип салдырган,
Шаарын тиктеп алыптыр,
Алды жагын караса,
Ит агытып, куш салган,
Бир топ жан келип калыптыр.
Көзүнө бирөө көрүндү,
Көкжалдыгы билинди:
“Ким экенин билейин,
Дартымды угар эл болсо,
Арзымды айтып ийейин,
Ит агытып, куш салып,
Өзүнчө жүргөн эл болсо,
Сыр коргонуң кайсы? деп,
Сыздырган бойдон кирейин.”
Камдагай бутка шымданып,
Каскаксыз найза колго алып,
Каарын салып жүзүнө,
Кара сур болуп муңканып,
Жете барып ал Көкөй,
Айтып турду кеп салып:
- Мен алыстан келген жолоочу,
Көрбөгөн же билбеген,
Элди издеп келатам,
Атактуу Айкөл жердеген,
Жерди издеп келатам,
Айкөлдөн бери карата,
Бузулбаган каймагы,
Элди издеп келатам,
Атагы Талас, чоң Кеңкол,
Жерди издеп келатам,
Айкөлдөн тукум барбы, деп,
Эрди издеп келатам,
Бөлүнсө караан болучу,
Бүлдүрсө топтоп койучу,
Белди издеп келатам,
Каманды көрсө коркпогон,
Кармаштан кумар канбаган,
Шерди издеп келатам,
Уруш десе күүлөнгөн,
Кан ич десе сүйүнгөн,
Чырды издеп келатам,
Жалгыз кара бир башын,
Сан кишиге баалаган,
Көп экен деп жалтанбай,
Жанын айап калбаган,
Тыңды издеп келатам,
Жооп бергин тобуңар,
Бар кебимди уктуңар,
Менин атым Көкөймүн,
Чигитей барбы бул жерде,
Уулду издеп келатам,
Ак калпак алаш журтуна,
Арка болгон аркачан,
Муунду издеп келатам,
Ак шумкар түнөп өтүүчү,
Туурду издеп келатам.
Тулпардан калган туйакты,
Тунжурдан калган чунакты,
Ак калпак кыргыз журтуна,
Өчпөй күйгөн чыракты,
Жети атадан бер жакка,
Жеткилең болгон сурагы,
Өз-жат дебей чыр салган,
Кара сууга кан куйган,
Өлөңдүү жерге өрт койгон,
Жалынсыз күйүп өрт болгон,
Жалгызды издеп келатам.
Жараар болсо керекке,
Жабырымды эми айтам.
Көкөй турса жабырап,
Жабыла сүйлөп калышты,
Ит агытып, куш салган,
Жаш балдары бабырап,
Нес оору тийген немедей,
Чигитей турат жалдырап,
Кара көздүү Сулуукай,
Сүйкүмдүү сөздө муңу бар,
Ушулардын ичинде,
Мөңкөтай деген бирөө бар:
- Алыстан келдим мен, дедиң,
Көөнүмдө айтам түгөнгүс,
Көйнөктөн бетер кир, дедиң,
Элиң менен жериңди,
Алдында айта кетпедиң,
Ким экенин билбедиң,
Кайдан келген адамсың,
Жайың айткын билдирип.
Арстандан тукум жок эмес,
Арзандык менен тукуму,
Оморулчуу тоо эмес,
Оңойлук менен кишиге,
Алдырып койор жоо эмес.
Мына бу турган Чигитей,
Сомбилектен калыптыр,
Мадыбектин уулу эмес.
Ак калпак кыргыз алаш журт,
Бүлүнүп көргөн журт эмес.
Элөөсүз айттың ким болсоң,
Бу Көкжалдан калган тукуму,
Карап эми турчу эмес.
Чигитейди билгизип,
Келген киши кимсиң? деп,
Мөңкөтай айтып турду эле.
Карала атты камчылап,
Бастыра түшүп токтолуп,
Байкуш катын жабырап,
Башынан түштү кеп салып:
- Жакынкы өткөн заманда,
Маңгыттан чыккан Калдуубет,
Качып барган калдайга,
Сомбилектен куугун жеп.
Кулагым угуп жүргөмүн,
Айтып жүргөн Медеркан,
Калдуубеттен Отор деп,
Эркек бала туулду, деп.
Каңгайды алып Сомбилек,
Хан көтөргөн Сатайды,
Адам башы көтөргүс,
Канчалык алым олжо алды,
Жылында берип турганга,
Тилинен мөөрлөп кат алды,
Узатып берип тургун, деп,
Айткан экен Сатайды,
Алтай, Капал, Илеге,
Атагы казак дегенге,
Медерканды хан кылып,
Койгон экен ал жерге:
“Кыргыздан келбейт бул жерге,
Жылында берчүү алымды,
Медерканга бергиле.”
Сатай алман салыптыр,
Медеркан барып жылында,
Өткөзүп аны алыптыр,
Бир алыптыр Сомбилек,
Андан кийин барбаптыр.
Эки жылдын алдында,
Каңгайлардын журтунан,
Эки бала тың чыгып,
Табай, Катай аттары,
Эл бүлүнткөн чыр чыгып,
Отор ага кошулуп,
Элди жыйнап той берип,
Сатайды кууп салыптыр,
Хан болгон Сатай ордуна,
Отор болуп алыптыр,
Моңгул, калмак, таңгыттан,
Анжу менен манжудан,
Эстүү-баштуу эр жыйнап,
Калтырбай кары тең жыйнап,
Карылардан кеп сурап,
Эрлерине угузат.
Таңгыттан Дөрбөн оолугуп,
Чогулушуп олтуруп,
Кеңеш кебин салыптыр,
Беш уруктан чогултуп,
Жүз элүү миң аскерди,
Отор жыйнап алыптыр.
Таласты талап алам, деп,
Талапка жетсе мудаам, деп,
Аттаныптыр каңгайдан,
Казактын калкы жатыпбыз,
Кабар укпай алардан.
Атагы казак баары элди,
Айдап малын талады,
Сомбилек койгон Медеркан,
Каңгайлык келип кармады,
Акыл айтар киши жок,
Казак ээсиз калганы,
Өзүмдүн атым Көкөймун,
Көңүлүм тыным албады.
Карала ат минип камдандым,
Катын да болсом каардандым,
Алты түнү тынчыбай,
Каңгайларга чыр салдым,
Күндүзү жаттым аң-аңда,
Түндөсү бардым чыр сала.
Таласты көздөй жөнөдүм,
Чыдай албай жапаага.
“Сурай-сурай Мекеге,
Барат” деген укмуш бар,
Учураса кара баш,
Уламалап кеп сурап,
Талас кайда? деп сурап,
Жыйырма алты күн болгондо,
Бүгүн келип турамын,
Көрбөгөмүн, уккан жер,
Көкжал өткөн Кеңколго.
Казактын калкы ушундай,
Каңгайлык келип жер басып,
Тынчы кетти биздин эл.
Семизин кармап сойдурду,
Уланын кызмат кылдырды,
Келинин алды каңгайлар,
Кыз сулуусун жыйдырды,
Кылбаганы калбады,
Кары менен жашыбыз,
Ыйлап баары зарлады,
Хан болдум деп Медеркан,
Сомбилекке жөлөнүп,
Казакка салды арманды.
Эркектен бирөө бастырып,
Бул жерге келе албады,
Мен Медеркан катыны,
Силерге келдим айткалы.
Айтып Көкөй муңайды,
Агып жашы чубалды:
- Барсаң кыргыз, өзүң бил,
Барбасаң , кыргыз, өзүң бил,
Кармоодо эрим, көөнүм кир.
Башка эмес башыңа –
Сомбилектин уулу деп,
Бул Чигитей жаныңа,
Кабар айтып болдум, - деп,
Көкөй кайра бурулду,
Алдында минген Карала,
Камчы менен бир урду.
Бастырып жөнөй бериптир,
Чигитейдин ойуна,
Далай неме келиптир,
Калгандарга кеп кылбай,
Кыймыл этип кыңк этпей,
Ачылып ээрди бүлк этпей,
Бастырган бойдон Чигитей,
Атасы – баккан Мадыбек,
Укканын айтып аа, берет.
- Уруксат бергин маа, ата,
Болбогун капа сен, ата,
Колуңду жайып батаң бер,
Тулпардан тандап атың бер,
Соотуң менен туулгаң бер,
Мен барайын Каңгайга,
Келип калса Таласка,
Жакшы болбойт кыргызга.
Кулжуң этип Мадыбек,
Кулжуңдап далай кеп кылбай:
-Кой, Чигитей, койгун, - деп,
Тор этиң сенин толо элек,
Аттанар чагың боло элек,
Эл кыйналып, кысталып,
Чубуруп качып бергенде,
Тогузунда амалсыз,
Аттанган экен Сомбилек.
Тогуздан аштың азыраак,
Онго жашың жакындап.
Кангайга барам дегениң,
Кандай айткан бул кебиң?
Жүз элүү миң кол болсо,
Балбаны жыйырма чоң болсо,
Баштап жүргөн ичинде,
Отору анын хан болсо,
Табай, Катай, Дөрбөнү –
Үч дөөсү анын бар болсо,
Барамын дейсин, жакшы эмес,
Тилимди алгын сен болсоң.
Жылышып жүрүп кангайлар,
Келерки жылы жеткинче,
Чоңойорсуң эт катып,
Кыргыздан жыйнап кол алып,
Биз чыгарбыз алдынан,
Аңгыча барбай жаткын, - деп,
Мадыбек айты далай кеп.
Чигитей туруп кеп айтат:
- Атам эмес агамсың,
Агалык жолун сактадым,
Ата ордуна баккан деп,
Ичкен тузуң актадым.
Бөлөктүк кылып койду, деп,
Агам айтып калар, деп,
Ошол үчүн айткамын.
Камоодо казак эл турса,
Алда кандай болот, деп,
Сар санаа кыргыз бул турса,
Былк этпей жатыш кандай кеп?
Бербесең бербе батаңды,
Жуткамын эрте атамды,
Каңгайга барбай тынбайым! - деп,
Ал Чигитей карарды.
“Болбойт экен бала, - деп,
Атасынын белгисин,
Жолдойт экен жана, - деп,
- Ат тонун мунун белендеп,
Бербесем болбойт буга, - деп,
Сомбилектин арбагы,
Ыраазы болбойт мага” – деп
Падышалык казына,
Баштап барды баланы,
Катар-катар эчен тон,
Күрөөкө, соот темир тор,
Жыйналып келген ошондон,
Чачып-чачып карады.
Калдуубеттин күрөөкө,
Корумжунун туулга,
Балага ошол жарады.
Кийгени темир үч кабат,
Аттарынын ичинен,
Чылктору деген ат жагат.
(Кийинирээк Чылктору –
Жылантору жез канат,
Которулуп ат калат.)
Күрөөкө тандап тон кийип,
Жылантору ат минип,
Найзаны сүйрөп жанына,
Балтаны илип ээрине,
Кылыч байлап кемерди,
Курчанып бала белине,
Каарын салып жүзүнө,
Бирге жүргөн, бирге ойноп,
Аралаш жүрүп чоңойгон,
Карабай бенде түсүнө,
Алайа түшүп тиктесе,
Көзүнүн чаары бир башка,
Көмөкөйдө сүйлөсө,
Сөзүнүн заары бир башка,
Аттанып бала жөнөдү,
Тогуз менен онуңдун,
Ортосунда бар жашта.
Оңой эмес Чигитей,
Каңгайды угуп сүйүнөт,
Бастыра берди кийликпей,
Кыргыздын эли дүбүрөп.
Бирге жүргөн, бирге ойноп,
Аралаш жүрүп чоңойгон,
Кырк бала чыгып бөлүндү,
Чигитейге кошулуп,
Каңгайга бирге жүргөлү,
Кылчайып туруп Чигитей,
Кырк балага сүйлөндү:
- Угушумча элдерден,
Мурунку өткөн эрлерден,
Түп атамдын кырк жигит,
Кыркы кырык дөө экен,
Эки чоро кийинки,
Экөө эки дөбө экен,
Андан кийин кыргыздан,
Дөө дагы жок, дөбө жок,
Өткөндөрдөй бирөө жок,
Атка минип бастырса,
Жалгыз жүргөн кеп экен.
Кыркыңды барсам ээрчитип,
Кызыгышкан урушта,
Кысталышкан жумушта,
Кырылып кетсең баарыңар,
Атама да, өзүмө,
Жаман атты маа калар.
Эркин ойноп күүлөнүп,
Элде доор сүргүлө,
Мени менен бир барбай,
Чигитей аман болсун, деп,
Тилеп өмүр жүргүлө.
Ээрчитип элдин балдарын,
Эмгектүү кылып калганын,
Эр атанып не пайда?
Артына салып жаштарын,
Азапка салып карыганын,
Мен азамат болдум, деп,
Антип жүрүү не пайда?
Элдин тартса эмгегин,
Эрени тартыш милдети,
Эки-үчтөн киши ээрчитип,
Эренмин деп жүрбөстү,
Ат арытып, тон тозуп,
Алда кандай болот деп,
Үйдөкүлөр ойлошуп,
Антип жүрүш жакшы эмес,
Жашырбай айтсам силерге,
Ушул акыл кеп-кеңеш.
Убара болбой бекерге,
Кыркың кайра кеткин,- деп.
Кыркын таштап элине,
Бастырып кетти Чигитей,
Барычу каңгай жерине.
Муну мындай таштайлы,
Чигитей менен Калдуубет,
Кармашынан баштайлы.