Назым Хикмет
Мырзалар, эне өмүрүн кыйбагыла! Булуттар адамдарды өлтүрбөсүн!
кербен өтпөс,
бир караӊгы.
Көлдүн суусу буркандап шарактады.
Үрөй жок кара бапак кийгендерде.
Коркунучта алдыңкы кабаттагы
баарыбыз адеп сурак берген бөлмө.
Эриндер кеберсиген, кабактар салаӊдаган.
Дубалдын жылчыгынан
сызылды тамчы жарык.
“Амнистия!” деген кабар
түрмөнү кетти жарып.
Ээ-эй, биз чыгабыз
шапкебизди желкеге
жылдырабыз.
Аба,
турпак,
аял,
аптап…
Трамвайга жабыш чуркап,
Поэздге мин, кемеге мин!
Чынжырсыз
конвою жок
жалгыз өзүӊ кезе бергин.
Кааласаӊ шаарга бар,
кааласаӊ кыштакка чап.
Тоолор ашып, токойдо уктап да бак.
Өз эркиӊ кайда барсаӊ,
эмне кылсаӊ.
Кара бапак кийгендерден
арга качкан,
үрөй учкан.
Үмүтсүз түрмөдө күн сүрүш кыйын,
кыялсыз жашоо дагы болбос анда.
Бир карасам,
колумда күйүп чылым
бүткөн экен бир жолу сорбосом да…
Түрмөдө жазган каттардан
******
Бүгүн – жекшемби.
Биринчи ирет бүгүн мени
чыгарышты аптапка алып.
асман менден ушунча алыс,
Өмүрүмдө биринчи ирет
ушунча кеӊ,
ушунча көк
болгонуна айран калып,
кыймылдашка шай келбей карап турдум.
Андан соӊ ызат менен жерге отурдум.
Тынч турду таш дубалга тийген далым.
Тарс эсимден чыгыптыр баары бирдей:
самаган ой,
азаттык,
сүйгөн жарым…
Жер бар, күн бар, мен бармын,
бактылуумун!
********
Алга жылган айдыӊ нурдун ичиндемин.
Колдорум ишке ынтызар, дүйнө көркөм!
Көздөрүм дарактарга тойбойт такыр,
дарактар али үмүткөр, али жашыл…
Күнөстүү бир жол созулат
Тут багынын арасынан .
Лазарет терезеси алдындамын.
Туйбаймын дары жытын.
Кайдадыр бир чыныгүл ачылыптыр,
жыты келет, ачылыптыр!
Кеп ушундай , Ысмайылым!
Маселе түшкөндө эмес түрмө ичине,
багынып бербегенде бүт маселе!
Терек
Түндө көрсөӊ сууда дарак
күмүш арча сыяктанат
дечү биздин Надим акын.
Сүйчү муӊдуу айымдарын –
ак көйнөкчөн кайындарын
рязандык да бир акын.
Менде да бир жалгыз терек,
кайда жүрсөм табыш берет
мен мусапыр күндөн бери.
Бүт дарактай терегим да
турат сыӊар аягында
күтүп-күтүп бирдемени.
Карап турат чоӊ жолдорго,
карарыӊкы ой-тоолорго
жайдын ысык түн маалында.
Мени да бир терек дайым
айгай салып ар түн сайын
күтүп турчу түрмө алдында.
Бактыбызга, айбыбызга,
үмүттөргө кайгыбызга
күбө болуп, карадыӊ жай,
күбө болдуӊ битибизге,
жердеги бүт ишибизге
эх, терегим, терегим ай!
Терегимди сүйөм дагы,
аны мактап жүрсөм дагы,
Ата журтум бар арманым:
Мен эӊкейип кара жерге,
денем балкып кара терге
бир түп терек эге албадым.
Келип кайра кетип баратабыз
Мына, келип, кетип баратабыз,
Саламат кал, курдашым деӊиз!
Алдык бир аз шагыл ташыӊан,
бир азыраак көгүш тузуӊан,
бир азыраак чексиз кыйрыӊан,
анча-мынча кайгы-зарыӊан.
Аздыр-көптүр бизге билдирдиӊ,
деӊиз болуу ыкыбалынан.
Дагы бир аз үмүткө толдук,
дагы бир аз адам да болдук…
Мына, келип, кетип барабыз,
Саламат кал, курдашым деӊиз!
Ата журтум
Ата журтум, ата журтум, ата журтум!
Калбады сенде кийген баш киймимен,
Өлчөгөн жолдоруӊду бут киймимен.
Мен сенден кийип чыккан бешмантым да
эскирди, дал-дал кетти, түштү
ийнимен.
Сен эми калдыӊ жалаӊ
чачтарымдын актарында,
жүрөгүмдүн инфаркында,
маӊдайымдын бырыштарында,
Ата журтум, ата журтум, ата журтум!…
Булуттар адамдарды өлтүрбөсүн
Адамды адам кылган эне гана,
Ал окшойт жарыкчылык нурларына.
Бир эне туубадыбы силерди да?
Мырзалар, эне өмүрүн кыйбагыла!
Булуттар адамдарды өлтүрбөсүн!
Бир бала чуркап барат алты жашар,
көкөлөйт бакты аралап батпарагы.
Силер да бир кезекте чуркадыӊар,
Мырзалар, кыйбагыла жаш баланы!
Булуттар адамдарды өлтүрбөсүн!
Таранып колуктулар күзгү алдында,
күтүнөт күлмүӊ карап тарагына.
Күткөндүр ошентип силерди да.
Мырзалар, келиндерди аягыла!
Булуттар адамдарды өлтүрбөсүн!
Адамдар картайганда бүт өмүрүн
эскерип, батат сансыз таттуу ойго.
Не жазык карыларда – көрсүн күнүн,
Мырзалар, силер деле картсыӊар го.
Булуттар адамдарды өлтүрбөсүн!