Жолборс терисин кийген баатыр

Тариэлдин от көзүнөн жаш ыргып,
Кубангандан дүйнө күлдү жаз чыгьш.
Көз алдынан учту бакыт куштары,
Мына-мына кайран алтын жашчылык!
«Ант беришем, эр жарагы астында,
Көрсөт, боорум, жакшылыкка-жакшылык».

Автандилге сунуп Асмат оң колун
Жүр дейт, — шашып, иш жайында бир боорум.
Басып келди, карашты экөө бир бирин,
Жан-жаныбар, куштары ошол тоолордун.
Токтоп калды. Мына ошондо Тариэл
Айта салды: «Сен экенсиң чолпонум».

Бир бирине улам жакын басышат,
Жер дүйнөгө жарык шоола чачышат.
Эки кабылан кучакташып көрүштү,
Ай менен күн калкып бара жатышат...
Бул экөөнөн көктөгү күн уяльга,
Аалам тынып, кызыгына батышат.

Кандай чебер, сайма менен саймалап,
Кандай чечен бир сөз менен айта алат?
Сүйлөшө албай талып туруп калышты,
Ичтеринен дем чыгарбай бирар саат.
Тариэл күн, Автандил ай, Асмат кыз,
Көктөгү уяң жылдыздардай байкалат.

Автандилдин колун кысты Тариэл,
Автандил да мындай жерге кыраакы эр.
Эки максат, эки жүрөк бир сокту,
Тагдыр буйруп, бир чыккан соң тилектер.
«Бөлүнгүлө, өз жолунда күн сүзсүн,
Деди Асмат, — кудай күнөө келтирер».

Чеги бүттү, тальш карап турунггун,
Дейт Тариэл: «Запкысын жеп турмуштун,
Кордук көргөн жүдөө кейпиң бар экен,
Жериң кайсы? Кайдан учкан туйгунсуң...
Айт курдашым, атың-жөнүң ким болот?
Жараткандын кандай байкуш кулусуң? »

Анда Автандил: «Мен бир жолборс, сен кабылан!
Э, Тариэл, мен бир араб каңгыган.
Чыккан жерим, баскан жолум курдашым:
Тээ тетиги, кум чөлдөрдү жамынган...
О, көз жетпейт. Минтип жүргөн себебим,
Сүйүү оту жүрөгүмдө жагылган.

Ашыгыма ашык болуп эл бездим,
«Жолбун шерди издеп таап бересиң...» —
Деп буюрду ашык жарым. Тариэл —
Бир нерсени эсиңе алар бекенсиң?
Куугунчулар, хан колдорун кыйратып,
Сен ошондо жолго сала бергенсиң.

Менин ханым сени көрүп уялды
Окуяны билесиң го баягы?..
Эки-үч жолу аскерлерди жиберди,
Жаман жорук, кандуу болду аягы.
Мунун баарын өзүң көрүп тургансың —
Үзөңгүдөн хандын буту таярбы.

Сууруп алып, кылычыңды чыгарып,
Эмес эле, адам чыдап турарлык.
Улам шилтеп, бара жаттың карабай,
Күнөөсүз баш калып жатты куланып.
Хан аттанды... Сен жок болдуң закымдап
Аң-таң болуп ээн талаада биз калдык.

Үйгө кайтты, хан көңүлү карандай...
Иреңи өчүп, купкуу болуп самандай.
Журт жыйналды... күбүр-шыбыр тарады,
«Жаман укмуш болуп кетти бул кандай?»
Төгөрөктүн төрт бурчуна кол кетти,
Келип жатты, издеп-издеп табалбай.

Бир күнү анан, келсин дептир, Жылдызым,
Тийген күнүм, ашык жарым, ырысым.
Ким болду экен ошол муңдуу жолбун эр.
«Таап кел», — деп уктум буйрук кылышын.
«Мен сендикмин, күтөм», — деди жалбарып,
Ушул болду менин тентип чыгышым...

Насип берип, туз буюрса тагдырым,
Туура үч жылда кайтамын деп шерт кылдым.
Түк дайның жок, «көрдүм» деген бир сөздү,
Эч болбосо, угамбы деп зарладым.
Үч бир тууган акырында кез келди,
Мына ошолор айтып берди бардыгын».

Тариэл шер көзүн жумуп калды эстеп:
«Аттиң жаштык чагым эле, эселек,
Кайдан билем адилдигин ханыңдын».
Санын чапты, — бекер кылган экем — деп.
«Оңго-солго, кырганым чын колдорун,
Ооба, досум, билем эстен чыга элек.

Сейил куруп, силер келе жаттыңар,
Көккө атьглып, минген азоо атыңар.
Мен олтурсам ыйлап дайра жээгинде,
Бирдеме деп көпкө акылдаштыңар.
Байкап турсам, куугунчулар бөлдүңөр
Муну көрүп кантип кайгы жазылар?

Мен шордуудан билбейм эмне күттүңөр?
Жанга батты шылдың кылган күлкүңөр.
Жаралуу жан кетөрмөкпү мындайды,
Арт жагымдан сая кууп түштүңөр.
Жанталашып боздоп жатты колуңар,
Мына ошентшт майтарылды күчүңөр!

Хан келатат, артымды жалт карадым,
Уч дегенде сызып канат жаярым.
Минген атым, жөн ат эмес, канаттуу ат,
Бир дегенде жок болууга даярмын.
Сакалдуу экен, кол кайруудан уялдым,
Эл көсөмсүз калабы деп аядым.

Үч дегенде төрт аягын төшөлтүп,
Атым учту... Сапарды алды оң түштүк.
Бир белестен бир белеске жеткиче,
Биз кеткенбиз, жолго он беш күнчүлүк.
Дарт жүрөккө даба болгон ханыңды —
Ыза кылып кеткен элек ошентип.

Чынар бойлуу, күндөй нурлуу курдашым,
Айлар... Жылдар... издеп келип турасың.
Максат ашып колго тийип махабат,
Көлдөй аккан көздүн жашы кургасын...
Акыйкатта кечире көр күнөөмдү,
Тагдырымдан ушул менин сурашым».