АЙКӨЛ МАНАС БАЯНЫ

Буйрук салып караса:

«Аты Манас туулат» - деп,

Калган экен кызыталак

Бичигине катталып,

Шер экени билинген,

Туулбастан жети жыл

Каканчылуу Бээжиндин

Бичигине чийилген.

Калайманды баштады,

Каканчылуу чоң Бээжин

Манастын атын укканда

Бузулуп кете таштады.

Бээжиндеги Карыкан

Манастын атын укканда

Чоң кандын көөнү тарыган,

Бээжиндеги алтын так,

Тегереги чынар бак

Менде назар салбаган,

Жанына бейдаарат адам барбаган.

Нур чачылган жер ошол,

Каны Какан аталып,

Бузулбай турган жер ошол.

Доор-кыямат болгуча

Кыйшайбай турган эл ошол.

Карыкандын алтын так -

Тегереги мунар бак.

Кырк жылы сууга чыласа

Кылайып оңуп койбогон,

Сексен жыл сууга чыласа

Серпилип чирип койбогон,

Алтын түрлүү килемден

Алтымышы жайылуу.

Анын үстү алтын так,

Жосунун киши чалбаган,

Жолоп адам барбаган,

Көргөн менде таң калган.

Түркүгү алтын, көөхар таш

Адам минер жеринде

Жакут, бермет аралаш.

Мына ошондо Карыкан

Каарлуу бейили тарыган.

Карапчы кийген балбаны

Каны буйрук кылган соң

Каканчыда кырк эшик

Катар ачып алганы.

Добулбас бекем кагылып,

Зыйкырчыдан кыркы бар

Тизе жерге бүгүлүп,

Үйдөй чокмор колго алган,

Балбандары жүгүрүп,

Балбан такыр жыйылып,

Кан алдына келгени.

Каарланып Карыкан:

«Балбандарым, баарың ук,

Башкача желдет зыйкырчы,

Узун кулак карың ук!

Түп атасы буруттан,

Туулуптур Манас эр

Бурут деген журттан.

Калың тыргоот каның кел,

Зыйкырчы, сынчым, баарың кел,

Билүүчүдөн миңиң кел,

Ушул сапар жарап бер,

Аты Манас уул болсо,

Ал буруттан карап кел,

Он жетиден ылдыйкы,

Жарым жаштан өөдөкү

www.bizdin.kg

Аты Манас уул болсо

Кол-аягын байлап кел,

Койбой бери айдап кел,

Тирүү койбой тим эле

Бери карай айдап кел!

Атаңдын көрү, балбаным,

Ал Манасты таппасаң

Көрүнбөгүн көзүмө,

Жолобогун өзүмө!

Билинбегин шаарыма,

Атаңдын көрү, балбандар,

Келбей кырыл жаныма!

Ал Манасты таппасаң,

Башыңа коок кийгизем,

Коржоңдотуп баарыңды

Кордукту жаман билгизем.

Оорутам такыр башыңды,

Үшүнтүп сурайм жашыңды.

Ал Манасты таппасаң,

Аркан байлап мойнуңа

Дарыга чогуу тартамын,

Манасты таап келбесең,

Жаза салып мойнуңа

Бириңди койбой атамын.

Билгенимди кыламын,

Тирүү койбой баарыңды

Тамам баарың кырамын,

Манасты таап келбесең,

Эсебиңди таптырам,

Кылыччан балбан такыр көп

Кыйла баарын, чаптырам!»

Эми Карыкан буйрук чачканы,

Карапчысын калдайтып,

Канча балбан шашканы,

Эселектин баарысы

Эшикке чыга качканы.

«Жердин үстүн сыдыргын,

Төгөрөктүн төрт бурчун

Бүтүн койбой кыдыргын.

Ак сакалдуу карың ук,

Абайлап балбан баарың ук,

Айзакерден ыктууң ук,

Жоонун айласын билген

мыктууң ук!

Каадалуу балбан ойлогун,

Буруттан чыккан Манасты

Кармап келбей койбогун!

Зынданым бар, орум бар

Колго тийсе салайын,

Тирүү койбой Манасын

Тындым кылып салайын.

Манасты кармап сойбосок,

Бу дүнүйө жүзүнөн

Бир жоготуп койбосок,

Бусурмандын дининде

Бизге душман зилинде.

Кокустан Манас чоңойсо,

Оңой Манас уул эмес,

Ушул турган Бээжинди

Оң таптырчу кул эмес!»

Карыкан айтты шумдукту,

Кан Эсенкан бул экөө

Кылган экен буйрукту.

Бейжай Манас чоңойсо

Бекер калчу уул эмес,

Ошо Манас чоңойсо,

Эрешен тартып эр болсо

Талкан кылат шаарды,

Сындырат Бээжин багыңды,

Талашат алтын тагыңды.

Жерге көмөт байдаңды,

Кызыталак Манас чоңойсо

Кетирет кытай айлаңды.

Каканчылуу Бээжинди

Какайлатат кытайды

Оңой туулган жоо эмес,

Туулса Манас алакет,

Чынмачындын Бээжинге

Бир чын жаралган балакет.

Туулса Манас эр ошол,

Кара кытай, манжууга

Калайман салчу эр ошол.

Балбандарым, баарың ук!

Табылбай Манас калбасын,

Таппай келип антаңдап,

Балбандар силерди кудай албасын.

Кокустан,

Манасты таппай келсеңер

Жалынсаң укпайм сөзүңдү,

Жарлык айткан сөзүм бул -

Жадалдап чыккан көзүңдү

Таппай келсең көрөсүң,

Тыргоот, манжуу, көп кытай

Тыптыйпыл менден өлөсүң!

Ат оюнчу, жөө күлүк,

Ардактуу балбан чоң Дөңгө,

Ажайып зыйкыр окуган,

Төлгө тартып, бал ачкан

Төртөөң тең чыгып издешкин!

Бээжиндеги кырк аяр,

Түп атасы буруттан,

Бурут деген журттан

Буйгатыңда калбасын,