Чал жана деңиз

Чал румпелди бекитип, парусту байлады да, союлду колуна алды. Узундугу эки жарым фунтка жакын союл сынган калактан кесилип алынган. Анын сабынан башка жакшылап кармай турган жери да жок. Чал аны оң колу менен бекем кармап, акулаларды күтүп, союл кармаган муштумун күч менен имерип алды. Акула экөө экен, экөө тең galanos. «Биринчиси балыкты бекем тиштегенче күтүп турушум керек, – деп ойлоду ал. – Ошондо тумшугунун учуна же баш сөөгүнө урам».

Эки акула балыкка тең жетишти. Чалга жакыныраак акула оозун ачып, тишин балыктын күмүштөй жалтыраган капталына матырганда, чал керилип туруп, союл менен акуланын жалпайган башына бир чапты. Чалдын колу катуу серпилгенин сезип калды, бирок акуланын сөөгүнүн таштай катуулугун да сезди. Чал акуланын тумшугунун учун күч менен чапты. Акула акырын жылып, сууга кирип кетти.

Экинчи акула өз энчисин жулуп алып, ары качып кеткен, эми оозун ачып алып дагы келди. Акула балыкты качырып тиштейин дегенде, чал анын жаагына жабышкан балыктын апаппак этин көрдү. Чал шилтеди, бирок союл башына тийип калды, акула чалды кылчая карап алып, анан эттен дагы бир жолу жулуп алды. Акула бул этти жутуш үчүн балыкты коё бергенде, чал аны дагы бир жолу чаап калды, бирок союл кайта эле анын катуу башынан серпилип кетти.

– И-и, жакыныраак келчи, galano, – деди чал. – Дагы бир келип койчу.

Акула аткан октой балыкты качырды, аны күтүп турган чал акуланын жаагы жабылар замат чапты. Ал союлун бийик көтөрүп туруп, күчүнүн бардыгынча чапты. Бу жолу союл акуланын каракушуна тийди, чал ошол эле жерге дагы бир жолу чаап калды. Акула балыктан араң эле бир тиштем эт үзүп алып, сууга жылып түштү.

Чал акулалар кайра келеби деп күтүп турду, алар көрүнгөн жок. Кийин чал кайыктын айланасында сүзүп жүргөн бир акуланы көрдү. Экинчи акуланын канаты кезден кайым болуп көрүнбөй калды. «Тигилерди өлтүрө алам деп ойлогон да эмесмин, – деп ойлоду чал. – Мурда колуман келчү. Кандай болсо да, мен экөөнү тең аябай майып кылдым, алар эми мурдакыдай жакшы жүрө алышпай калышты. Союлду кош колдоп кармай алсам, биринчи акуланы өлтүрө чабат элем. Ооба, ушу жашка келгениме карабастан өлтүрө чабат элем».

Ал балыкты карагысы келбеди. Анын теңи жок болгонун билет да. Чал акулалар менен салгылашып жүргөнчө, күн да батып кетти.

– Жакында караңгы түшөт, – деди ал. – Ошондо Гавананын отторунун жарыгын көрүп калармын. Эгерде мен чыгышка алыс чегинип кеткен болсом, анда жаңы курорттордун биринин отторун көрөм.

«Мен жээктен көп алыс болууга тийиш эмесмин, – деп ойлоду ал. – Алар аерде курулай эле тынчсыздана беришпей тургандыр. Бирок мени баладан башка ким эстейт дейсиң. Ал болсо менден шек кылбайт. Балким, улуураак балыкчылардын тынчы кеткендир. Жаштары деле, балким, чочуп калышкандыр, – деп ойлоду ал. – Мен деги жакшы кишилердин арасында турам го».

Ал балык менен андан ары сүйлөшө албай калды, анткени балыктын тамтыгы кетип калган эле. Аңгыча болбой анын башына бир жаңы ой кылт дей түштү.

– Жарты балык! – деп чакырды ал. – Мурдагы бүтүн балык! Мен деңизге ушунчалык алыс кеткениме өтө өкүнөм. Мен экөөбүздү тең өлтүрдүм. Бирок экөөбүз көп акуланы жок кылдык, андан да көбүн майып кылдык. Эң картаң балык, сен өмүрүңдө алардын далайын өлтүргөндүрсүң? Алдагы башыңдагы кылыч бекер эле сороюп турат дейсиңби?

Балык тирүү болуп деңизде өз эркинче жүрсө, акуланы эмне кыларын ойлоп отуруу чалга абдан жагып калды. «Акулалар менен салгылашуу үчүн мунун кылычын кесип алышым керек эле» – деп ойлоду ал. Бирок анын балтасы жок, эми бычактан да ажырады. «Эгерде анын кылычы менде болсо, калактын сабына байлап алсам, укмуштай курал болмок экен! Ошондо биз чын эле жанаша салгылашат элек! Эми алар түнүчүндө келишсе, айла эмне болот? Эмне кыла аласың?»

– Кармашам! – деди ал. – Өлгөнүмчө кармашам.

Бирок караңгыда оттор да, оттордун кызарган жарыгы да көрүнбөдү, жел жана желге капталып бөрсөйгөн парус гана бар; чал капысынан өзүн өлүп калгандай сезди. Ал колу менен колун кайчылаштыра кармап, алакандарын сезди. Алакандары жан-серек экен, колун ачып-жумуп оорутушу мүмкүн эле. Ал эми колдору ооруса, демек, ал тирүү да. Ал кайыктын артына жөлөнүп туруп, тирүү экенин билди. Муну далылары туюндурду. «Эгер балык кармап калсам окуйм деген таат-ибадаттын баарын азыр окушум керек, – деп ойлоду ал. – Бирок мен азыр абдан чарчадым. Андан көрө капты алып ийнимди жабайын».